Witamina D – za co odpowiada? Do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu niezbędne są witaminy – związki chemiczne, których organizm człowieka nie produkuje. Z tego powodu witaminy należy dostarczać organizmowi wraz z pożywieniem. Ponadto, lekarze i dietetycy zalecają przyjmowanie suplementów witaminowych, szczególnie w okresach, kiedy dostęp do bogatych w witaminy posiłków jest utrudniony.
Witamina D – podstawowe informacje
Witamina D jest jedną z witamin, które organizm człowieka produkuje samodzielnie, natomiast jej ilość jest niewystarczająca do zaspokojenia potrzeb tego organizmu. W sposób naturalny powstaje w skórze, gdzie cholesterol – pod wpływem promieni słonecznych – przekształca się w prowitaminę, a następnie w witaminę D. W związku z tym, że jesienią i zimą ilość słońca jest znacznie zmniejszona, na rynku dostępne są preparaty witaminowe, zawierające odpowiednio 500, 1000, 2000, 4000 i 8000 jednostek. Spośród nich najbardziej popularnymi są witamina D3 2000 oraz witamina D w płynie.
Suplementacja witaminy D
Decydując się na suplementację witaminy D – w dowolnej postaci – warto odpowiedzieć sobie na pytanie, za co odpowiada witamina D? Jej aktywna forma, produkowana w skórze – wit D3, inaczej nazywana cholekalcyferolem – jest niezbędna w poprawnej gospodarce jonami wapnia i fosforu w organizmie. Prowadzi to, oczywiście, do wniosku, że witamina D3 ma znaczący wpływ na dobrą formę układu kostnego człowieka. Okazuje się, że już w okresie życia płodowego odpowiada ona za kształtowanie się kości i zębów. Ciężarne kobiety zachęca się do suplementowania preparatów zawierających witaminę D3 przez całą ciążę, aby nie doprowadzić do zaburzeń rozwojowych dziecka. W związku z tym, że kobiety ciężarne mogą zmagać się z mdłościami, ginekolodzy proponują stosowanie witaminy D w kroplach dla dorosłych – dawkowanie takiego preparatu jest bardzo proste, ponieważ jedna kropla odpowiada pięciuset jednostkom witaminy.
Suplementacja wit D3 jest również wyjątkowo korzystna w podeszłym wieku. Zespoły lekarzy i naukowców pracujących nad zastosowaniem cholekalcyferolu sugerują, że jego regularne przyjmowanie obniża ryzyko śmierci z powodu starości. Jednocześnie, te same zespoły dowiodły, że nadmiar lub niedobór witaminy D3 prowadzi do przedwczesnego starzenia się. Z tego powodu najbardziej optymalną dawką jest D3 2000 jednostek. Interesujące wyniki badań sugerują, że największe problemy związane z niedoborem witaminy D3 mają ludzie o czarnym kolorze skóry – muszą suplementować witaminę D przez cały rok, szczególnie mieszkając na północy. Okazuje się, że ilość promieni słonecznych docierających do ich skóry w krajach europejskich jest za mała, aby wyprodukować wystarczającą ilość cholekalcyferolu w ich organizmach, nawet latem.
Zobacz koniecznie:
Właściwości witaminy D
Naukowcy przekonują również, że witamina D ma właściwości przeciwdziałające procesom nowotworowym. Chociaż przez długi czas wyniki badań nie były rozstrzygające, od 2020 roku lekarze są świadomi, że istnieje kliniczna zależność między suplementacją witaminy D3 i wyższą przeżywalnością osób chorych na raka. Jednocześnie wiadomo już, że przyjmowanie witaminy D3 nie ma większego wpływu na ciśnienie krwi czy ryzyko wystąpienia chorób kardiologicznych.
Warto wiedzieć, że witamina D ma ogromny udział w odpowiedziach immunologicznych organizmu. Przede wszystkim jest odpowiedzialna za wzmocnienie tzw. odpowiedzi nieswoistej organizmu, która oznacza: po pierwsze uruchamianie mechanizmów reakcji odpornościowej, a po drugie – zwalczanie patogenów. Niedobór witamin z grupy D znacząco podnosi ryzyko infekcji wirusowych, włączając w to zakażenie wirusem HIV czy COVID-19. W związku z udziałem cholekalcyferolu w reakcjach odpornościowych organizmu, w przeszłości lekarze wykorzystywali go w skutecznym leczeniu gruźlicy. Aktualnie naukowcy są zdania, że regularne suplementowanie witaminy D w niewielkich dawkach (400-1000 jednostek) obniża ryzyko wystąpienia chorób układu oddechowego.
Ponadto, witamina D znalazła zastosowanie w leczeniu chorób niezwiązanych z gospodarką jonami wapnia i fosforu. Głównym przykładem takiego schorzenia jest ADHD – u dzieci zmagających się z tą chorobą zaobserwowano obniżony poziom cholekalcyferolu. Okazało się, że podczas testów klinicznych suplementacja wit D ograniczała poziom hiperaktywności dzieci chorych.
Mechanizm działania witaminy D
Wiedząc już, za co odpowiada cholekalcyferol w kontekście całego organizmu, warto się również przyjrzeć, jaki jest jego mechanizm działania – oczywiście, w uproszczeniu. Witamina D, zarówno ta wyprodukowana w skórze, jak i przyjęta z pożywieniem, trafia do wątroby, gdzie przechodzi szereg przemian metabolicznych. Następnie trafia do nerek, gdzie zostaje przekształcona w kalcytriol, który pełni aktywną funkcję w organizmie. To właśnie kalcytriol odpowiada za wychwytywanie i gospodarowanie jonami wapnia i fosforu w układzie pokarmowym. Oznacza to, że witamina D3 w postaci kalcytriolu uczestniczy w takich procesach, jak mineralizacja kości, odpowiedź odpornościowa organizmu czy różnicowanie komórek.
Odpowiadając na pytanie zawarte w temacie – za co odpowiada witamina D – należy zwrócić uwagę na mnogość procesów, w które jest zaangażowana. Co za tym idzie, utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D, a w szczególności witaminy D3, jest ważnym czynnikiem zapewniającym organizmowi zdrowie.
